İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 3, Sayı 14  Güz 2014  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Ebru GÖKDAĞ

NO Makale Adı
1408978761 AUGUSTO BOAL’İN JOKER SİSTEMİ

Joker Sistemi 1965 yılında, Augusto Boal’in Arena Tiyatrosu’nun Arena Zumbiyi Anlatıyor gösterisini sergilemesiyle başlamıştır. Boal ve grubu Zumbi üzerine çalışırken yeni geleneksel-olmayan yöntemler denemiş ve daha sonra Joker Sistemi olarak adlandıracağı yeni bir yaklaşım yaratmıştır. Joker sistemi Augusto Boal’in daha sonra geliştireceği tüm kuramları da içine alan bir şemsiye başlık olarak adlandırdığı Ezilenlerin Tiyatrosu’nun da kuramsal temellerini atmıştır. Boal’in en popüler tiyatro tekniği olan Forum Tiyatyro’da dahi Joker sisteminin ayrıcı nitelikleri görülmektedir. Sistem, Boal’in daha önce gerçekleştirdiği tüm deney ve buluşları bir araya getirerek hem dramaturji, hem de sahneleme tekniklerini birleştirmiştir. Boal için ‘Joker’ kelimesi bir oyun kâğıdı desdesinde diğer kartlara göre çok daha fazla hareketliliği olan joker oyun kartı ile aynı öneme sahiptir. Oyun kâğıtlarında olduğu gibi, onun tekniğinde de joker, yönetmen, hakem, atölye lideri gibi çeşitli rolleri farklı bağlamlar ve kombinasyonlar içinde oynar. Sistem aynı zamanda aynı gösteri içinde oyuncu, karakter, koro, başkahraman gibi farklı rolleri oynayabilen bir karakterin oluşturulmasını sağlar. Bu makale Joker Sistemi ve Boal’in mevcut, geleneksel tiyatro kodlarını ve seyircilerin alışılagelmiş biçimde oyun izleme alışkanlığını nasıl dönüştürdüğünü irdelemektedir.
Anahtar Kelimeler: Joker Sistemi, Ezilenlerin Tiyatrosu, Augusto Boal.