İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 5, Sayı 23  Yaz I 2016  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Gökçen ŞAHMARAN CAN

NO Makale Adı
1465814536 TANZİMAT'TAN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRKİYESİ'NE ÖNE ÇIKAN KADIN SANATÇILAR

Osmanlı'nın son dönemini ve daha sonra Cumhuriyet'i kapsayan Türk Aydınlanması adı altındaki modernleşme girişimleri sürecinde, kadının toplumsal konumu politik ve kültürel bir mesele olarak ele alınmıştır. Bu mesele herzaman "modern Türk kadını"nın nasıl yaşadığı ile ilgili olmuştur. Bu dönemde özellikle okumuş, eğitim almak isteyen Türk kızlarının yeni uyanan milli akımlar çevresi içine girdikleri, toplumsal yaşamda kendilerine yer edinmek istemeleri dikkati çeker. Müzikte ve özellikle resim alanında yer almak isteyen ve bu yönde ailelerince de teşvik edilen Türk genç kızları, kendilerinin de sanat eğitimi almaları gerektiği konusunda bilinçlenmişlerdi. Bu bağlamda, modernleşme süreciyle Türkiye'de Cumhuriyet'le birlikte inşa edilen kadın kimliği ile kadın sanatçı kimliğinin bir tutulduğu gözlemlenmektedir. Türk resim tarihinin ancak 20. yüzyılın başında müslüman Türk kadınlarının bazı etkinliklerinden söz edebileceğimiz başlangıçları vardır. Oysa 19. yüzyılın sonlarında İstanbul salonları sergilerinde, azınlık yabancı kadınların yapıtları sergilenmiş ve övgü almıştır. Bu süreçte, Türk kadın sanatçıların isimlerinin modernleşme sürecinden sonra ön plana çıktığı gözlemlenmektedir.Dolayısıyla, kadın sanatçıların kimliğinin, tarihsel koşulların belirlediği belli toplumsal yapı içerisinde oluştuğunu söyleyebiliriz. Türkiye'nin toplumsal ve kültürel dönüşümünü kadın sanatçıların üretimleri üzerinden gündeme getirmeyi amaçlayan bu çalışma, modern ve çağdaş sanatta kadın sanatçıların öncü ve eleştirel pozisyonlarını merkez alarak Türkiye’nin sosyo-kültürel tarihine yeni ve alternatif bir bakış sunmayı amaçlamıştır.