İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 9, Sayı 72  Ağustos 2020  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Funda AKSÜT

NO Makale Adı
1587401766 ZAMAN METOFORU VE ZAMANIN İLGASI ÜZERİNE BİR İNCELEME: GÜLTEN İMAMOĞLU RESİMLERİ

Bu çalışma ile Gülten İmamoğlu resimlerinin “zaman” kavramıyla ne türden bir ilişki kurduğu ve bu ilişki sonucu nasıl bir evren oluşturduğunun ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu çalışma, bir sanatçının resimleri aracılığıyla “zaman”ı ele alış biçiminin temelinde yatan ilişkileri ortaya koyan bir çözümleme olması açısından önemlidir. Araştırma, nitel desende bir durum çalışması olarak planlanıp yürütülmüştür. Bu çalışma; eser, doküman analizi ve görüşme tekniği kullanılarak yapılmış bir durum çalışmasıdır. Durum çalışmaları, “nasıl” ve “niçin” sorularını temel almakta, araştırmacının kontrol edemediği bir olgu ya da olayın derinliğine incelenmesine olanak vermektedir. Yürütülen bu araştırma, yorumlayıcı bir yaklaşımla “ne oluyor?” sorusuna cevap aramıştır. Toplanan veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. İnceleme süreci, araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Geleneksel insan; “ebedî dönüş” inanışıyla, arketipler ve mitleri çağlar boyunca tekrar ederek din dışı zamanı ilgasını gerçekleştirmiştir. Din dışı zamanın ilgası, zamanın gelip geçiciliği ve her şeyin sonlu olduğu bir “zaman” anlayışını ortadan kaldırmıştır. Böylece insanın “hiççi” (nihilist) bir sona sürüklenmesi engellenmiştir. İnsanlık, çağlar boyunca ruhsal ve toplumsal bütünlüğünü benimsediği bu “zaman” anlayışıyla korunmuştur. Söz konusu yaklaşım, insanın kendisini kozmosun bir parçası olarak görmesini sağlamış ve onu kozmik ritimlerle uyumlu bir var oluş içerisinde konumlandırmıştır. Mircea Eliade’ın “Ebedi Dönüş Mitosu” isimli kitabında “tekrar”, “arketip” ve “mit” kavramları ele alınmıştır. Düşünür, geleneksel “zaman” anlayışı ve tarihselci yani modern “zaman” anlayışının özelliklerini ortaya koyarak bir karşılaştırmaya gitmiş ve ilkinin lehine sonuçlara varmıştır. İmamoğlu’nun resimlerinde yansıyan “zaman” düşüncesi Eliade’ın “Ebedi Dönüş Mitosu’nda” tespit ettiği “zaman” anlayışıyla aynı kaynaktan beslenmektedir denebilir. Bu çalışma, sanatçının resimlerini bu düzlemde yorumlama girişimidir. Gülten İmamoğlu’nun resimlerinin zamanla olan ilişkisi bağlamında ele alınmasından başka “kaos” “orji” “karanlık” ve “su” arketipleri bağlamında da ele alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Gülten İmamoğlu, Mircea Eliade, Ebedi Dönüş Mitosu, Zamanın İlgası, Arketip, Mit Külürü, Zaman