İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 58  Haziran 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Volkan KAPTAN, Merve Nur KAPTAN

NO Makale Adı
1550404310 CUMHURİYET DÖNEMİ VE ÖNCESİ BATILILAŞMA HAREKETLERİNİN TÜRK MÜZİĞİNE ETKİLERİ

Öz

Yüzyıllar boyunca çok geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş Osmanlı İmparatorluğu, birçok medeniyeti bünyesinde barındırmıştır. Farklı ülkelerle yapılan savaşlar neticesinde siyasi, askeri ve kültürel alanda etkileşimler kaçınılmaz olmuş, müzik de bu kültürel etkileşimlerin içerisinde yer almıştır. Bu çalışmada tarihsel inceleme yöntemiyle Osmanlı’da başlayan müzikteki Batılılaşma hareketlerinin Cumhuriyet ve sonrasına olan etkileri ele alınmıştır. 1926 yılında Atatürk’ün Sarayburnu Gazinosu’nda yaptığı konuşmanın ardından yaşanan gelişmelerle birlikte Türk müziği ötekileştirilmiş, 1934-1936 yılları arasında Türk müziğinin radyolardaki yayınları durdurulmuştur. Osmanlı müziği, gerek Cumhuriyet döneminin resmi ideolojisi gerekse o dönemin bazı yayın kuruluşları tarafından gerici olarak adlandırılmıştır. Ülkede alaturka-alafranga tartışmasının zirveye ulaştığı dönemde, Ziya Gökalp’in “Türk’ün milli harsı Anadolu’nun köylerindeki halk ezgileridir” savı ve bu halk ezgilerinin Batılı tekniklerle işlenerek milli müziğimizi oluşturabileceğimiz fikri, döneme hâkim bir ideoloji haline gelmiştir. Tüm bu yasaklara rağmen toplumun alt tabakalarının verdiği tepki ise, beklenenin aksine Türk müziğini içselleştirmek olmuştur. Bu bağlamda gerçekleştirilen uygulamalardan vazgeçilmiş ve 1936 yılında Türk müziği yasağı kaldırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Milli kültür, yasak, Türk müziği, Ziya Gökalp, Atatürk, Batılılaşma, radyo, cumhuriyet, alaturka-alafranga