İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 6, Sayı 39  Kış I 2017  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Canser KARDAŞ

NO Makale Adı
1513751723 KESİKBAŞ EFSANESİNİN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: CİZRE ÖRNEĞİ

20. yüzyılda tüm sözlü ürünler üzerine ayrıntılı çalışmalar yapılmıştır. Bu doğrultuda efsaneler üzerine de dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de efsane derleme ve değerlendirme çalışmaları farklı açılardan yapılmıştır. Çoğunlukla dini kaynaklı olan Kesikbaş efsanesi de yaygın olarak Orta Doğu, Anadolu ve Balkanlarda anlatılmaktadır. Hayatın doğal akışında yaşanan değişimler gibi kültürel unsurlarda da değişimler meydana gelmektedir. Sözlü kültür ortamında anlatımı/aktarımı devam eden anlatılar farklı açılardan değişime uğramaktadır. Değişim, kimi zaman karakter ve mekân unsurlarıyla sınırlı iken kimi zaman ise çekirdek olay dışında anlatının tamamında yaşanabilmektedir. Çalışmada “Kesikbaş” efsanesinin Şırnak’ın Cizre ilçesinde bulunan “Kesikbaş” türbesi etrafında oluşan anlatılar ve bu anlatılarda yaşanan değişim incelenecektir. İslami karakterin baskın olduğu bu efsanelerdeki değişimlerin yanında konu, şekil, içerik ve işlev bakımından da değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Kesikbaş, türbe, değişim, anlatı, Cizre.