İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 60  Ağustos 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Necmettin YAĞCI

NO Makale Adı
1561463215 CUMHURİYET SONRASI TÜRK HEYKEL SANATI EĞİTİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE HEYKEL EĞİTİMİNDE SOYUTLAMA

1883'te Batılı anlamda sanat eğitimi veren Sanayi-i Nefise Mektebi açıldı. Eğitimlerini Cumhuriyetten önce bu kurumda tamamlayan İhsan Özsoy, İsa Behzat, Mahir Tomruk ve Nijad Sirel hem özgün ve olgun heykel çalışmalarını Cumhuriyet döneminde vermişler, hem de Türk heykel sanatını gelecek nesillere taşıyacak heykel sanatçılarını yetiştirme görevini üstlenmişlerdir. Cumhuriyet sonrası ilk dönemlerde, modern ve çağdaş sanat eğitimi vermek amacıyla, yurt dışına gönderilen sanat eğitimcisi ve sanatçılar sayesinde, çağdaş heykel eğitiminin temelleri atılmıştır. Güzel Sanatlar Akademisi ve Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümünde, alanında yetkin sanat eğitimcilerin katkıları ile yetişen yeni sanatçılar, Türk heykel sanatı içinde yerlerini almışlardır. 20. yüzyılda endüstrinin gelişimi ile plastik sanatlarda “form” değişime uğrar. Natüralist ve Gerçekçi form yerini deformasyon ağırlıklı veya geometrik soyutlanmış formlara bırakır. Türkiye’ye gecikmeli de olsa yerleşen bu anlayış, sanatçı ve sanat eğitimcilerinin vasıtasıyla çok kısa bir sürede geliştirildi. 1950’li yıllarda Akademi'de heykel sanatı eğitimciliğini yüklenen sanatçılarımız, gördükleri eğitimin etkisiyle doğada gördükleri “gerçeklikten” tam olarak ayrılmamış olmakla birlikte, Batı'daki modern biçimsel arayışların ve sosyal etkilerin ön planda olduğu bir heykel eğitimi verdiler. Nesnenin dış gerçekliğine sırtını dönmeyen bu soyutlama anlayışında bazı sanatçılar deformasyon bazılarında da biçimleri parçalama yöntemiyle biçimsel çözümlemelere yöneldiler. Bu dönemde Türk heykel sanatında soyutlama, sanatsal üretimin başlıca eğilimi olmuştur. Doğa ile ilgili biçimlemede soyutlama yapılırken gerçekçi bir anlayıştan uzaklaşarak, yorum getirilen bu nesneler, yine doğadan izler taşır.

Anahtar Kelimeler: heykel sanatı, sanat eğitimi, form, soyutlama