İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 9, Sayı 72  Ağustos 2020  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Gamze KÖPRÜLÜ

NO Makale Adı
1597665159 KÜLLÜD- DURUB, KÜLLÜ’N- NAĞAM, KÜLLÜ’N- NAĞAM VE’D- DURUB MÛSIKÎ FORMLARININ MÜZİKOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Türk mûsikîsi edvarları içerisinde yer alan mûsikî formları dönemin mûsikî kültürünün ve zevkinin yansıtılması bakımından önemli ipuçları verir. Bu formlar yazılmış olduğu dönemin sadece kültürel yapısı ile değil aynı zamanda siyasi ve tarihi yapısı ile de şekillenmektedir. Nevbet-i müretteb, gazel, amel, pişrev, savt, nakış gibi pek çok mûsikî formu mûsikî edvarı içerisinde görülmektedir. Bu edvar kitapları içerisinde yer alan mûsikî formlarının açıklanması genellikle düz bir anlatım ile verilmiştir. Nota örneklerine rastlamak oldukça zordur. Türk mûsikî formlarına genel olarak bakıldığında bazılarının varlığını kaybettiği bazılarının ise gerek yapı gerek isim/ yapı özellikleri bakımından farklılıklar göstermiş olduğu tespit edilmiştir. Küllüd- durub, küllü’n- nağam ve küllü’n nağam ve’d- durub mûsikî formlarının günümüzde var olup olmadığı, varlığını devam ettirmiş ise isim ve yapı bakından değişimlere uğrayıp uğramadığı gibi durumlarının ortaya konmasının amaçlandığı bu nitel çalışmada geriye dönük tarama modeli ile durum analizi yapılmıştır. Formlar içerisinde kullanılan uşşak, rast, hüseynî, hîcâzî gibi meşhur on iki makam ve remel-i asl, hafif, sakil-i evvel gibi formlara göre değişen makam ve usûl bulgularının yer aldığı, yüzyıllar içerisinde formlarda yapısal olarak bazı değişimlerin olduğu görülmüştür. Aynı zamanda bu üç mûsikî formunun bir kısmının günümüze ulaşmadığı bir kısmının ise günümüzde icra edilen farklı dinamikler ile etkileşimler yaşamış olduğu ve yapısı itibari ile de kâr-ı nâtık ve saz semâîsi formuna temel teşkil ettiği gibi bazı sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar kelimeler: Küllüd- durub, küllü’n- nağam, küllü’n- nağam ve’d- durub, mûsikî formları, müzikoloji